|
«إِذَا بُويِعَ لِخَلِيفَتَيْنِ فَاقْتُلُوا الآخَرَ مِنْهُمَا»
«Агар икки халифага байъат берилса улардан иккинчисини ўлдиринглар». Муслим Абу Ҳозимнинг шундай деганини ҳам ривоят қилди: Мен Абу Ҳурайра билан беш йил ҳамсуҳбат бўлдим. Ундан Набий с.а.в.нинг шундай деганларини эшитдим:
«كَانَتْ بَنُو إِسْرَائِيلَ تَسُوسُهُمُ الأَنْبِيَاءُ، كُلَّمَا هَلَكَ نَبِيٌّ خَلَفَهُ نَبِيٌّ، وَإِنَّهُ لاَ نَبِيَّ بَعْدِي، وَسَتَكُونُ خُلَفَاءُ فَتَكْثُرُ، قَالُوا: فَمَا تَأْمُرُنَا؟ قَالَ: فُوا بِبَيْعَةِ الأَوَّلِ فَالأَوَّلِ»
«Бани Исроилга пайғамбарлар сиёсат юргизарди. Қачон бир пайғамбар ҳалок бўлса, ортидан бошқа бир пайғамбар келарди. Мендан кейин эса пайғамбар йўқ. Халифалар бўлади ва улар кўпайиб кетади. Шунда: бизга нимани буюрасиз? - дейишган эди, айтдиларки: биринчисининг, фақатгина биринчисининг байъатига вафо қилинглар». Демак Китоб ва Суннатдан олинган бу нусусларда халифани тиклаш тариқати байъат эканлиги очиқ кўриниб турибди. Буни ҳамма саҳобалар тушунишган ва шу асосда йўл тутишган. Шунинг учун Абу Бакрга Бани Соида гузарида хос байъат, масжидда эса умумий байъат берилди. Шундан сўнг масжидда байъат бермаган кишилар ва Али ибн Абу Толиб р.а. каби байъати муҳим бўлган кишилар ҳам унга байъат бердилар. Умарга ҳам, Усмонга ҳам, Алига ҳам мусулмонлар томонидан байъат берилди. Демак байъат мусулмонлар халифасини тиклашнинг бирдан бир тариқатидир.
Энди бу байъатни беришнинг амалий тафсилотларига тўхталадиган бўлсак, бу тафсилотлар Росулуллоҳ с.а.в. вафотларидан кейиноқ халифа бўлган тўрт халифа: Абу Бакр, Умар, Усмон, Алининг – улардан Аллоҳ рози бўлсин – халифа бўлиб тикланишларида шундоқ кўриниб турибди. Ҳамма саҳобалар бу тафсилотларни индамай маъқуллашган. Агар бу тафсилотлар шариатга хилоф бўлганида саҳобалар уларни инкор қилган бўлардилар. Чунки бу тафсилотлар мусулмонларнинг вужуди ва Исломдаги бошқарувнинг
47-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247